İran’la kapıları kapatan Van’ı bekleyen tehlike: Göçmenler!

 İran’la kapıları kapatıp Koronavirüs’e girişleri şimdilik durduran Van’da baharla birlikte kaçak geçişlerle virüsün kente girmesi endişesi başladı. Bahar aylarında artan kaçak girişler öncesi uyarıda bulunan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Nüfus ve Göç Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Orhan Deniz, İran’da mevcut koşulların ağırlaşmış olmasından dolayı Türkiye’ye yeni bir göç dalgası ve tedbirlerin üst düzeye çıkarılması gerektiğini söyledi.

Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) başta sınır komşularımız olmak üzere dünyada hızla yayılıyor. Türkiye-İran sınır kapısının kapatılmasının hemen ardından gözler düzensiz göçmen geçişlerine çevrildi. Hastalığın İran’da başlamasından sonra hemen tedbir alan Sağlık Bakanlığı Kapıköy’ü kapatın yayılmanın önüne geçerken, baharın gelmesiyle birlikte yeni bir tehlike kapıya dayandı. Bununla birlikte kış aylarında azalan kaçak girişlerin başlamasıyla birlikte İran’daki salgının Van üzerinden Türkiye’ye sıçrama endişesi başladı. Konuya ilişkin Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Nüfus ve Göç Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Orhan Deniz, Hem Afganistan, hem de İran'daki mevcut koşulların ağırlaşmış olması nedeniyle Türkiye'ye yeni bir göç dalgası beklediklerini söyledi. Türkiye, batı ülkelerinin arasında bir köprü niteliğinde bulunması nedeniyle düzensiz göçmenler tarafından transit güzergah olarak kullanıldığını ifade etti. Prof. Dr. Deniz, “Van’ın İran’dan Türkiye’ye geçiş sağlamaya çalışan mültecilerin İran geçişi esnasında Türkiye’ye virüs taşıma olasılığı nedeniyle Türkiye, özellikle de Van bu anlamda ciddi bir risk taşıyor. Sınır kapılarında alınan önlemler oldukça yerinde ancak sınırda düzensiz olarak geçmeye çalışan göçmenlere yönelik daha yoğun bir sınır koruma politikasına gidilmelidir" dedi.

ZORLU KIŞ ŞARTLARI SINIRLARI KORUYORDU

Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki ağır kış şartlarından dolayı düzensiz göçmenlerin geçişi zorlaştırdığını ifade eden Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Nüfus ve Göç Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Orhan Deniz, Şehrivan Gazetesi’ne konuya ilişkin önemli demeçlerde bulundu. Prof. Dr. Deniz, “İran'daki yaşanan ekonomik durum ile birlikte göçmenler için koşulların ağırlaşmış olması ve 2019 yılı içerisinde Türkiye'ye gelen özellikle Afgan göçmen sayısının oldukça artmış olması, 2020 yılı içinde yeni rakamların yani geçmiş yılın çok daha üzerinde göçmen kitlesinin gelmesini bekleyebiliriz. Hem Afganistan hem de İran'daki mevcut koşulların ağırlaşmış olması bahar ve yaz ayları için Türkiye'ye yeni ve daha güçlü bir göç dalgasını yaratma olasılığını çok yüksek görüyoruz” dedi.

DENİZ: SURİYE’DEKİ YENİ DURUM GÖÇ HAREKETLİLİĞİNİ ARTTIRACAKTIR

Suriye’de ortaya çıkan yeni durum nedeniyle göç hareketliliğinin artacağına da dikkat çeken Prof. Dr. Deniz, “Sınır kapılarının özellikle Türkiye üzerinde artan göçmen baskısı ve Suriye’de ortaya çıkan yeni durum nedeniyle idlib’te hareket eden göçmenlerin Türkiye sınırına yığılması mevcut, Türkiye içine yığılmış olan göçmen kitlesini biraz yükü hafifletmek ve başka ülkelerin verdikleri sözleri yerine getirmemesi nedeniyle sınır kapılarını açması hem Türkiye’de ki mevcut sığınmacılar, hem de düzensiz göçmeleri Avrupa’ya hareketlendirdiği gibi bir diğer yanda da İran’dan, Azerbaycan’dan, Afganistan’dan Türkiye’ye gelmek isteyen göçmenlerinde kafalarında Avrupa’ya ulaşmak için şuan batı sınırının açık olması bir hareketlenmeye sebep olabilir ve bu büyük bir olasılık. Daha çok bahar aylarında nisan ayının ortaları gibi biz İran sınırında daha büyük bir hareketlenmenin olmasını bekliyoruz. Bu yaz dönemi içerisinde geçen yılın çok daha ötesinde bir göçmen akışının olacağına inanıyoruz” dedi.

DENİZ: GÖÇMENLERİN VİRÜS TAŞIMA RİSKİNE DİKKAT ÇEKTİ

Van’ın göç akımlarından her dönem etkilendiğini ifade eden Prof. Dr. Deniz, Koronavirüs Hastalığına (COVID-19) dikkat çekerek şunları kaydetti: “Dünya’da hızla yayılan Koronavirüs Hastalığı (COVID-19) komşumuzda görüldü, Çin’den sonra salgından en çok etkilenen ülke oldu. İran’a en yakın komşu ilde ilimiz yer alıyor, dolayısıyla Van’ın İran’dan Türkiye’ye geçiş sağlamaya çalışan mültecilerin İran geçişi esnasında Türkiye’ye virüs taşıma olasılığı nedeniyle Türkiye, özellikle de Van bu anlamda ciddi bir risk taşıyor. Bu konuda ne yapılabilir? Yapılması gereken şeyler sınır kapılarında alınan önlemler oldukça yerinde ancak sınırda düzensiz olarak geçmeye çalışan göçmenlere yönelik daha yoğun bir sınır koruma politikasına gidilmelidir. Bu sadece göçmen akışı nedeniyle değil, göçmenlerle birlikte ülkeye virüs taşınması riski anlamında da bunların kontrol altına alınması gerekiyor” dedi.

DÜZENSİZ GÖÇMENLERLE İLGİLİ CİDDİ ÖNLEMLER ALINMALIDIR

Türkiye’nin geçmiş yıllarda aldığı önlemlerin ötesinde bir önlem alması gerektiğini yineleyen Prof. Dr. Deniz, “Bu anlamda alınan önlemler, ne kadar yoğunlaşırsa yoğunlaşsın, Türkiye’ye düzensiz göçmen girişi olma ihtimali yine de çok yüksek, bunu bir takım nedenleri var, başında sınır hattının coğrafi koşullar nedeniyle kontörlünün zor şartlar altında sağlanabilmesi, sınır hattında her adımda bir asker bırakma olasılığımız olmadığına göre belli hatlarda düzensiz göçmenlerin geçişi ihtimal dâhilinde bu durumu yabana atmamak gerekiyor. Mevcut karakollarda ki alınan önlemlerin daha arttırılması belki sınır hattına bu anlamda asker kaydırılması da düşünülebilecek önlemler arasında almalıdır” dedi.

GÖÇMEN KAÇAKÇILARINA CİDDİ YAPTIRIMLAR GEREKİYOR

Türkiye-İran sınırında ciddi önlemlerin alınması gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Deniz, "Ülkemizde göçmen kaçakçılarına da ciddi yaptırımlar gerekiyor ki bu konuda yasal düzenlemeler ve çalışmalar var. Bunların biran evvel hayata geçirilmesi gerekiyor. Çünkü hiçbir göçmen tek başına Türkiye'ye veya bir Avrupa ülkesine gitmek için yola çıkmıyor. Mutlaka göçmen kaçakçılarının aracılığıyla yola çıkıyorlar. Bu anlamda göçmen kaçakçılarıyla da ciddi anlamda mücadele etmemiz gerekiyor. Bizim özellikle geri kabul anlaşmaları konusunda kendi ülkelerine daha hızlı bir şekilde geri kabullerin yapılması için, bize göçmen gönderen ülkelerle daha yoğun bir diyaloğa girmemiz gerekiyor" diye belirtti. 

ŞEHRİVAN ÖZEL: HAMİT KARAKUŞ/HAKİM İNALÖZ