ABD'nin Kudüs vetosunun önündeki engel: 377 A nedir?

Mısır tarafından Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'ne sunulan ve ABD Başkanı Donald Trump'a Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanımaktan vazgeçme çağrısı yapan karar tasarısı geçtiğimiz gün BM Genel Kurulu'nda oylandı.

ABD KARARI VETO ETMİŞTİ

ABD dışındaki diğer daimi üyeler Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile geçici üyeler Bolivya, Mısır, Etiyopya, İtalya, Japonya, Kazakistan, Senegal, İsveç, Ukrayna ve Uruguay tasarıya onay verdi fakat tasarı yalnızca ABD'nin vetosu ile reddedildi.

DİĞER ÜYELER TEHDİT EDİLDİ

Oylama sonrası ABD'nin BM Daimi Elçisi Nikki Haley, "Bunu unutmayacağız" açıklaması yapmıştı.

Foreign Policy adlı internet sitesi tarafından ele geçirilen bir e-postada da Haley'in diğer BM üyelerine uyarıda bulunduğu ve “Oyunu vermeyi düşünürken Başkan'ın ve ABD'nin bu oyu kişisel bir mesele olarak algıladığını bilmeni istiyorum. Başkan oylamayı yakından takip edecek ve benden bize karşı oy kullanan ülkelerin raporunu istedi. Bu konuda bütün oyları not edeceğiz" ifadelerinin yer aldığı aktarıldı.

ABD Başkanı Donald Trump, Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararına karşı Birleşmiş Milletler kararı taslağı lehine oy kullanan ülkeleri tehdit ederek, "Bırakalım aleyhimize oy kullansınlar, biz de epey (parayı) muhafaza etmiş oluruz. Umrumuzda değil" dedi.

Nikki Haley'in Kudüs tasarısını veto ettiği o an:

ABD'NİN VETOSU ETKİSİZ HALE GELECEK

Geçtiğimiz gün yapılan ve ABD'nin veto ettiği tasarı Türkiye'nin girişimleri ile bir kez daha bugün BM'de oylanacak.

ABD, BM'de daha önce hep kendi çıkarları için kullandığı 377 A kararının Kudüs için işletilmesinden endişeli. Eğer karar işletilirse, BM Genel Kurulu'nda 3'te 2 çoğunluk sağlanacak ve Kudüs kararı ABD'nin vetosunu bu oylamada etkisiz hale getirecek.

377 A NEDİR?

Kore Krizi esnasında (3 Kasım 1950), Sovyetler Birliği'nin BM Güvenlik Konseyi'ndeki vetosuna takılmamak için ABD'nin inisiyatifiyle BM Genel Kurulu'ndan geçirilen 377 sayılı kararın A bendi.

377 A'NIN İÇERİĞİ NEDİR?

Burada herhangi bir 'kaos' durumunda "barış ihlali veya saldırı yaşanıyorsa, milletlerarası barış ve güvenliği muhafaza etmek veya eski haline geri çevirmek için Genel Kurul'un inisiyatif alması" konusunu içeriyor.

377 A kapsmaında Genel Kurul, silahlı kuvvetlerin kullanılması da dahil, üye devletlere kolektif tedbirlerin alınması için uygun tavsiyeleri yapmak amacıyla konuyu gündemine almaya karar verebilir ve kararı aldığı ilk 24 saat içerisinde olağanüstü toplanabilir.

377 A'NIN İŞLETİLMESİ İÇİN KAÇ OY GEREKİYOR?

Karara göre 377 A'nın işletilmesi için önceden 7 şimdi ise 9 ülkenin oyu gerekiyor.

Söz konusu kararın B bendinde ise Barış Gözlem Komisyonu'nun kurulması ve Güvenlik Konseyi'nin bu hususta üzerine düşeni yapmaması hâklinde Genel Kurul'un o komisyonu -oy kullanan ülkelerin üçte ikisinin tasdikiyle- çalıştırması öngörülüyor. Bu da ABD'nin tek oyuyla Genel Kurul'un çalıştırılamaz hale gelmesinin önüne geçilmesi anlamına geliyor.

377 DAHA ÖNCE İŞLETİLDİ Mİ?

377'nin daha önc eişletildiğini, Karar Yazarı Hakan Albayrak, 15 Aralık tairhinde kaleme aldığı yazıda aktarmıştı: "1956 senesindeki Süveyş Savaşı'nda, BM Güvenlik Konseyi'ndeki Fransa ve İngiltere vetosuna rağmen, “377 A”ya istinaden Sina bölgesine bir barış gücü gönderilmişti."