Türkiye son yıllarda ihracatta büyük bir artış yakalarken, ithalat rakamlarını ise düşürmeye başladı. Geçtiğimiz birkaç yıl içinde ihracatta rekorlar kırılırken bir çok ülke ile rekor düzeyde alışverişler gerçekleşti. Bu anlamda hiçbir ülke ile sınırı bile olmayan kentler ihracat rekortmeni olurken, 2023 hedefi 1 milyar dolar olan , son 10 yılda bu hedefine çok uzak kaldı.
Yıllardır bir türlü yıllık 100 milyon dolar bandını aşamayan ’ın da bu anlamda potansiyelinin yüksek olduğunu söyledi. Şehrivan’a değerlendirmelerde bulunan ekonominin ve dış ticaretin uzmanı isimler en temel problemin Kapıköy’ün 7/24 esaslı olarak çalışmaması, Türkiye-İran arasındaki İran’a ait yolun bir türlü bitmemesi, İran’ın uyguladığı yüksek vergiler ve üretim ile satışta beklenilenin altında bir hacmimiz olduğunu söyledi.
Bir diğer konu ise ithalat ve ihracata konu olan ürünlerin sınır ticaretinde serbest olmaması olarak öne çıkarken ’ın bu anlamda 1 milyar dolar hedefini yakalayacak potansiyeli olduğunu belirtirken, ilgili kurumların da mevcut sorun ve sıkıntıların çözümünde devreye girmesi gerektiğini belirtti. Son dönemlerde hem dış ticaret hem de uluslararası bir bölge olma yolunda önemli girişimler yapılmasına rağmen Van ihracatta bir türlü istediğini alamıyor. İran ile olan yüzlerce kilometrelik sınıra, yüzyıllardır değişmeyen sınıra ve potansiyele rağmen Van hala ihracat rakamlarında oldukça düşük bir profil çiziyor.
Son yıllarda Türkiye genelindeki kademeli artış ve bazı illerin çıkışların rağmen Van hala 2023 hedefinin altında seyrediyor. Hükümetin uzun yıllar önce 2023 hedefi için 1 milyar dolar şeklinde bir hedef belirlediği Van’ın yükseliş beklentisine rağmen istenilen rakamlar hala oldukça uzakta. Van bu noktada tam bir sınır kenti olmayı ve ihracatta yüksek rakamları hedeflerken Şehrivan Gazetesi olarak 2023 hedefine ulaşmak için neler yapılması gerektiğini Van’ın ekonomisini ve ihracat potansiyelini bilen isimlerle konuştuk.
EYLÜL AYI İHRACATIMIZ 6,5 MİLYON DOLAR!
TUİK verilerime Türkiye’de Eylül 2019 tarihi itibari ile İhracat yüzde 0,3, ithalat ise 1 arttı. Van’da 2019 Eylül ayında ihracat 6,5 milyon dolar, ithalat 11,3 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. TRB2 bölgesindeki diğer illerinde ihracat ve ithalat rakamları TUİK tarafından açıklandı. Muş’ta 2019 Eylül ayında ihracat 598 bin dolar, ithalat 218 bin dolar olarak kayıtlara geçerken, Bitlis’te 2019 Eylül ayında ihracat 50 bin dolar, ithalat 45 bin dolar oldu. Hakkari’de ise 2019 Eylül ayında ihracat 2,8 milyon dolar, ithalat 3,1 milyon dolar olarak kayıtlara girdi. Van'ın 2023 ihracat hedefi 1 milyar dolar olarak belirtilmişti ancak şu zamana kadar bu rakamlar ortalama 60-70 maksimim 100 milyon dolar oldu.
KARTAL: İRAN GEREKLİ ÖZENİ GÖSTERMİYOR
Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği Temsilcisi Selim Kartal Şehrivan Gazetesine yaptığı açıklamada, 2023 hedefi olan 1 Milyar Dolarlık hedefe ulaşmanın çok da zor olmadığını ifade ederek, istenen hedefe ulaşmanın önündeki en büyük engelin İran’ın gerekli çalışmalara özen göstermemesinden kaynaklandığını belirtti. İstenilen rakama ulaşmak için öncelikle Kapıköy’ün modern şartlar altında çalışmasına rağmen İran tarafının gerekli özeni göstermediğini dile getirerek, “Hoy ile Razi kapısı arasındaki ulaşım sonu çözülür gerekli standartlara ulaşırsa bu olay çözülür. Kapılar 24 saat çalışır durumda olur ve transite açılırsa bu rakama ulaşmamız çok rahat olacaktır.” İfadelerine yer verdi.
“1 MİLYAR DOLAR ULAŞILMAYACAK BİR RAKAM DEĞİLDİR”
Kartal ayrıca Çaldıran Çilli Kapısı ile Başkale Gelincik Sınır Kapılarının açılması halinde 2023 hedefine ulaşmanın çok daha kolay olacağına dikkat çekerek, “2023 hedefi olan 1 Milyar Doların ulaşılmayacak bir rakam değildir. Van’da o potansiyel var. Ayrıca Kuzey demiryolu Hattının açılması ile ihracat ve ithalattaki rakama ulaşmaya vesile olacaktır. Tren yolu hatlarıyla da ihracat ve ithalatta istenen rakama ulaşmak daha kolay olacaktır.” Dedi.
ÇELİKTAŞ: ARTIK İRAN BİZDEN HAMMADDE ALMIYOR
Van TSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Fevzi Çeliktaş da demecinde Türkiye-İran arasındaki sınıra değinerek, “Birbirine yakın 2 ülkeyiz. İran petrol ülkesi. Haliyle orada petrol ürünleri ve türevleri bol olan bir ülke. Biz de sanayi ülkesiyiz. Bizim onlara sanayi ürünlerini ihraç etmemiz gerekiyor. Onlarında bize petrol ürünlerini getirip satması lazım. 2023 hedefi 1 milyar dolar ancak şuan yıllık 70-80 milyon dolar. İki ülke arasındaki ilişkiler ve İran’ın bize karşı kullanmış olduğu yüksek vergiler istenen rakama ulaşmamızı engelliyor. Ayrıca artık İran bizden hammadde almıyor. Artık İran kendi istihdamını arttırmak için yapmış olduğu vergiler bizim ihracatımıza engel oluyor.
YOL SORUNU ORTAK SIKINTI!
Çeliktaş konuşmasını şu ifadelerle sürdürdü: “Kapımızda bazı sorunlar var. Uygulanan kota nedeniyle istenilen ürünleri satmakta sorun yaşıyoruz. Dışişlerinin bu konuda gerekli görüşmeleri yapması gerekiyor. İkili görüşmelerle bu sorunun üstesinden gelinebilir. Özellikle İran tarafında bir türlü yapılamayan yoldan dolayı gerekli olan tır transiti gerçekleşemiyor. Resmi olarak tır transitine açık olmasına rağmen fiili olarak bu gerçekleşmiş değil. İran tarafındaki yollardan dolayı bu sorun ithalat ve ihracatımıza yansıyor. İran ile aynı dili ve dini paylaşmamıza rağmen, aynı kıbleyi paylaşmamıza rağmen ticarette gerekli ortak noktayı bulamadık.”
ÇELİKTAŞ: İSTENEN 2023 YILI HEDEFİNE DE ULAŞILABİLİR
Çeliktaş, “Komşumuz olan 2 ayrı ülke daha var. Ama tüm sorunlu ülkelerle de komşuyuz aynı zamanda. Dünyanın başına bela olan 3 ülke ile komşuyuz. Haliyle komşuda yaşanan huzursuzluk bize de yansıyor. Aynı zamanda komşuda olan zenginlik ve rahatlıkta bize yansır. Biz ihracatçılar ve ithalatçılar ülkenin ekonomisinin gelişmesi yönünde en önemli sektörlerden geliyoruz. Bize de çok iş düşüyor. Devlet erkanıyla yapılacak görüşmelerle sorunlar çözülebilir ve istenen 2023 yılı hedefine de ulaşılabilir.” Diye konuştu.
ASLAN: EKONOMİ PARAMETRELERİMİZİN SAĞLAM TEMELLER ÜZERİNDE OLMASI LAZIM
Van OSB Başkanı Memet Aslan gazetemize yaptığı açıklamada, Van olarak istenen hedefe ulaşma şartının olduğunu ifade ederek, “Şuan bu hedeflerin çok uzağındayız. Bu hedeflere ulaşabilmek için ekonomi parametrelerimizin sağlam temeller üzerinde olması lazım. Cari açığımızın dengelenmiş olması, dış ticaret açıklarımızın kendisini realize etmesi lazım. İstikrarlı bir büyüme yakalamamız şart. Bütün bunlarla beraber güçlü bir ekonomi ancak sağlıklı bir üretim modeli ile yakalayabiliriz. Ülkenin kaynaklarını üretime aktararak, üretim yaratmış olduğu katma değeri tekrar üretim çarklarının içine alarak istikrarlı bir büyüme sağlayabiliriz.” Şeklinde konuştu.
“ÜRETİMLER YAPARAK İHRACAT RAKAMLARIMIZI YÜKSELTEBİLİRİZ”
Aslan konuşmasının devamında şunları söyledi: “Teknolojik yatırımlar, ARGE’ye dönük yatırım politikaları, ihracata yönelik üretimler uluslararası pazarda kendisini kanıtlayabilecek yerli ve milli üretimler ekonomimizi sağla temeller üzerine oturtur. İl olarak da komşularımızla daha sıkı işbirliklerine girerek dış pazarda kendisine yer bulacak üretimler yaparak ihracat rakamlarımızı yükseltebiliriz. İsteneme hedefe ulaşma imkanını yakalayabiliriz.” Dedi.
ASLAN: İRAN’LA DAHA SIKI TİCARİ İLİŞKİLERİ GELİŞTİRMENİN YOLLARINI BULMALIYIZ
Sınır komşularıyla olan münasebetlere çok dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çeken Aslan, “Özellikle İran ile yaptığımız ticari anlaşmalar, sınır ticareti, tercihli ticaret anlaşmaları gibi ticari ilişkileri geliştirmemiz lazım. Sınır ticaretinin kapsamını genişletmemiz lazım. Tercihli ticaret anlaşmasına konu ürünleri, kalemleri hem sayı olarak kotalarını yükseltmeliyiz. Mevcut sınır kapılarını 7/24 saat esaslı ve her türlü transit geçişi sağlayabilecek bir muhteviyat kazandırmalıyız. Özellikle Amerika ambargosuyla karşı karşıya olan İran’la daha sıkı ticari ilişkileri geliştirmenin yollarını bulmalıyız. Bu konuda bütün mülki idarelerimizle, yerel yönetimlerimizle, ve sivil toplum örgütlerimizle beraber bu başarmanın yollarını kesinlikle bulmalıyız.” Diye konuştu.
IRAK: İHRACATI SERBEST OLAN BÜTÜN ÜRÜNLER SINIR TİCARETİNE KONU EDİLMELİDİR
Vanlı İş Adamı Feridun Irak Şehrivan’a yaptığı açıklamada, Van’ın 2023 yılı hedeflerinden biri olan 1 milyar dolar ihracat hedefine ulaşmasının çok zor olduğuna vurgu yaparak, “Bu hedef neye göre nasıl hangi kriterler göz önüne alınarak belirlendi? Daha yüz milyon doları bile yakalayabilmiş değiliz bunu önümüzde ki dört yılda on kat artırmak hayalden başka bir şey değildir. Bunun birçok nedeni var. Birincisi belirlenen hedef gerçekçi değil. İkincisi sınır ticaretine getirilen ürün çeşitliliği, miktarı gibi kısıtlamalar. Oysa ki bu kısıtlamaların olmadığı yıllarda çok iyi ihracat yapılıyordu. Üçüncüsü İran’a uygulanan ambarar. İran’la ticaretimizin istenilen seviyede olması için sınır ticaretinin önündeki engellerin kaldırılmasıyla mümkün olur. Yani ithali ve ihracı serbest olan bütün ürünler sınır ticaretine konu edilmelidir.” Diye belirtti.
ŞEHRİVAN ÖZEL: MERAL YILDIZ/HAKİM İNALÖZ-