Şu sıralar gündemden düşmeyen ve siyasete damgasını vuran Fezleke kelimesinin sözlükteki anlamı ve detayları haberimizde... Fezleke, her hangi bir kararın ya da sorunun kısa yazımı ya da anlatımına denir. Fezleke hukukta bir mahkeme kararının, bir hukuki bir soruşturmanın özetine denir. İdari soruşturma açılan kişi ya da kurumlar hakkında, müfettişlerce ya da soruşturma kurullarınca düzenlenen raporlara da fezleke denir.
Fezleke kelimesinin sözlükteki anlamı nedir?
1- Özet, hülasa.
2- Bir kararın kısaca yazılması.
3- hukuk tahkikat evrakı.
Fezleke ne demek? (Ekonomi)
(Investigation record) Sözlük anlamı, sonuç, özet demektir. Hukuk’ta kullanılan bir kavramdır. Yapılan bir hukuki soruşturmada, tarafların ifadelerini, olayla ilgili kanıtları, tanık beyanlarını kısaca özetleyen, soruşturmacının görüşünü ve vardığı sonucu ortaya koyan rapor için kullanılır.
FEZLEKE NEDİR? MİLLETVEKİLLİĞİ NASIL DÜŞER?
Fezleke deyimi, aslında günlük hayatımızda bilerek ya da bilmeyerek çok kullandığımız kavramlardan biri. Bir sorunu kısa ve öz olarak anlatmak, konu hakkında kısa bilgi vermek anlamına gelen kelime Hukuki ve Siyasi alanda farklı işlevler için kullanılıyor. Milletvekiliğinin düşürülmesi ise dokunulmazlığın ortadan kaldırılması işleminden sonra başlatılabiliyor.
HUKUK ALANINDA FEZLEKE
Hukuk alanında çok kullanılan Fezleke; Sürdürülen bir hukuki soruşturmada taraflara ait bilgileri, tarafların ifadelerinin, tüm kanıtları, varsa şahitlerin ifadelerini ve aynı zamanda soruşturmayı yapan kişinin görüşlerini ve olayla ilgili sonuçları içeren özet rapor şeklindedir.
SİYASİ ANLAMDA FEZLEKE
Fezleke, Siyasi anlamda genelde bir siyasetçinin başka bir siyasetçi hakkında, o kişinin dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili Meclis başkanlığına bildirdiği rapor olarak karşımıza çıkıyor.
Fezleke hazırlanmışsa Meclis Başkanlığına iletilir. Meclise geldikten sonra sunulan Fezleke’den dolayı milletvekilinin durumu ile ilgili bir ceza verilmesi gerekiyorsa ilk olarak milletvekilinin dokunulmazlığı kalkması gerekir. Dokunulmazlığı kalktıktan sonra şahıs yargı önüne çıkartılır. Sonucu mahkeme verir.
FEZLEKEYİ KİMLER HAZIRLAYABİLİR?
Kimler Fezleke hazırlayabilir sorusunun cevabına bakacak olursak, aslında bunun için hukukçu olmaya gerek yoktur ancak resmi bir kuruluşa ve makama ihtiyaç vardır. Bir parti kendi partisinden birine ya da diğer partilerdeki herhangi bir milletvekili için Fezleke hazırlayabilir.
MİLLETVEKİLİ DOKUNULMAZLIĞI NASIL KALDIRILIYOR?
Milletvekilerine ait dokunulmazlık anayasanın 83. Maddesiyle düzenleniyor. Bu maddeye göre milletvekilleri TBMM’deki sözlerinden, ileri sürdükleri düşüncelerinden Meclis tarafından farklı bir karar alınmadıkça sorumlu tutulamazlar. Bu konuyla ilgili sorguya çekilemez, tutuklanamaz, yargılanamazlar.
ANAYASA'NIN 14. MADDESİ
Ancak burada anayasanın 14. Maddesi devreye giriyor ve Bu maddede “14. Madde içine giren durumlar bu hükmün dışındadır” ibaresi yer alıyor. Ancak 14. Maddenin içine girem durumlarda Meclis işlemlere başlayabilir.
DOKUNULMAZLIK NASIL KALDIRILIR?
Fezleke hazırlandıktan sonra Başbakanlığa gönderiliyor. Başbakanlık ve Adalet bakanlığındaki teknik değerlendirmeden sonra gereği için TBMM’ne gönderiliyor. Ardından TBMM fezlekeyi Meclis anayasa Adalet karma komisyonuna sevkediyor.
Komisyon, dokunulmazlığın kaldırılmasına hükmederse fezleke TBMM Genel Kuruluna sevkediliyor. 10 gün içinde kurul raporu okuyor. Bu süre içerisinde itiraz edilmezse ya da itiraz reddedilirse fezleke kesinleşiyor.
Bu aşamadan sonra Genel Kurulda bir oylama yapılıor ve oylamada çoğunluk dokunulmazlığın kaldırılmasını isterse milletvekilinin dokunulmazlığı kalkıyor.
Dokunulmazlığı kaldırılan milletvekili, sadece dokunulmazlığı kaldırıldığı konuda yargılanabiliyor. Aynı zamanda milletvekilliği devam ediyor. Eğer seçimler yenilenir ve yeniden seçilirse dokunulmazlığının bir kez daha kaldırılması gerekiyor.
MİLLETVEKİLLİĞİNİN DÜŞMESİ
Dokunulmazlığı kaldırılan ve yargılanması sonucunda suçlu bulunmuşsa, Anayasa mahkemesi de itirazı reddetmişse kesinleşen yargı kararının Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirilmesiyle Milletvekilli düşüyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi 376 oyla kabul edilerek yasalaştı. TBMM'de bugün teklifin ikinci tur görüşmeleri gerçekleştirildi. TBMM Başkanı İsmail Kahraman başkanlığında toplanan Genel Kurul'da, teklifin 2 maddesi ve tümü üzerinde gizli oylama yapıldı.
1. MADDE 373 OYLA KABUL EDİLDİ
Teklifin birinci maddesinin üzerinde verilen önerge işlemlerinin yapılmasının ardından, gizli oylamaya geçildi. Teklifin 1. maddesi 138 ret oyuna karşılık 373 oyla kabul edildi. Yapılan gizli oylamada 531 milletvekili oy kullandı. Oylamada 8 çekimser, 9 boş oy çıktı, 3 oy geçersiz sayıldı.
2. MADDE 374 OYLA KABUL EDİLDİ
Teklifin 2. maddesi de 136 ret oyuna karşılık 374 oyla kabul edildi. Yapılan gizli oylamada 526 milletvekili oy kullandı. Oylamada 4 çekimser, 11 boş oy çıktı; 1 oy geçersiz sayıldı.
TEKLİFİN TÜMÜ ÜZERİNDE OYLAMA
Genel Kurul'da, 2. maddenin kabul edilmesinin ardından teklifin tümü üzerindeki oylamaya geçildi. TBMM Genel Kurulu'nda, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi 376 oyla kabul edilerek, yasalaştı. 330 ile 367 arasında çıkacak oy, maddeyi referanduma götürecekti. 367'nin üzerinde oyla kabul edilen maddelerde ise referandum şartı aranmıyordu.
677 FEZLEKE DOĞRUDAN YARGIYA TESLİM EDİLECEK
Teklifin kabul edilmesiyle, 138 milletvekilinin dokunulmazlığı kaldırılacak, 677 fezleke doğrudan yargıya teslim edilecek. Ancak Cumhurbaşkanının teklifi istemesi halinde referanduma götürme yetkisi bulunuyor. Ayrıca Cumhurbaşkanının önüne gelen yasayı Meclis'e yeniden görüşülmek üzere iade etme yetkisi de var.
ERDOĞAN DOKUNULMAZLIK OYLAMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMA
Trabzon'da konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, milletvekili dokunulmazlıklarına ilişkin oylamaya değinerek, "Temenni ediyorum ki inşallah dokunulmazlıklarla ilgili bu oylama hayırlısıyla bugün neticelenir ve böylece 367 aşılmazsa 330 ile 367 arasında bir neticeyle çıkarsa o zaman nereye gidilecek Bu işin asıl sahibi olan millete gidilecek. Ben inanıyorum ki benim aziz milletim gereken cevabı sandıklarda verecektir" dedi.
1. MADDE 373 OYLA KABUL EDİLDİ
Teklifin birinci maddesinin üzerinde verilen önerge işlemlerinin yapılmasının ardından, gizli oylamaya geçildi. Teklifin 1. maddesi 138 ret oyuna karşılık 373 oyla kabul edildi. Yapılan gizli oylamada 531 milletvekili oy kullandı. Oylamada 8 çekimser, 9 boş oy çıktı, 3 oy geçersiz sayıldı.
2. MADDE 374 OYLA KABUL EDİLDİ
Teklifin 2. maddesi de 136 ret oyuna karşılık 374 oyla kabul edildi. Yapılan gizli oylamada 526 milletvekili oy kullandı. Oylamada 4 çekimser, 11 boş oy çıktı; 1 oy geçersiz sayıldı.
TEKLİFİN TÜMÜ ÜZERİNDE OYLAMA
Genel Kurul'da, 2. maddenin kabul edilmesinin ardından teklifin tümü üzerindeki oylamaya geçildi. TBMM Genel Kurulu'nda, hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifi 376 oyla kabul edilerek, yasalaştı. 330 ile 367 arasında çıkacak oy, maddeyi referanduma götürecekti. 367'nin üzerinde oyla kabul edilen maddelerde ise referandum şartı aranmıyordu.
677 FEZLEKE DOĞRUDAN YARGIYA TESLİM EDİLECEK
Teklifin kabul edilmesiyle, 138 milletvekilinin dokunulmazlığı kaldırılacak, 677 fezleke doğrudan yargıya teslim edilecek. Ancak Cumhurbaşkanının teklifi istemesi halinde referanduma götürme yetkisi bulunuyor. Ayrıca Cumhurbaşkanının önüne gelen yasayı Meclis'e yeniden görüşülmek üzere iade etme yetkisi de var.
ERDOĞAN DOKUNULMAZLIK OYLAMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMA
Trabzon'da konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, milletvekili dokunulmazlıklarına ilişkin oylamaya değinerek, "Temenni ediyorum ki inşallah dokunulmazlıklarla ilgili bu oylama hayırlısıyla bugün neticelenir ve böylece 367 aşılmazsa 330 ile 367 arasında bir neticeyle çıkarsa o zaman nereye gidilecek Bu işin asıl sahibi olan millete gidilecek. Ben inanıyorum ki benim aziz milletim gereken cevabı sandıklarda verecektir" dedi.